Znajoma Pani Anna z firmy budującej mosty zapytała, czy byłbym zainteresowany kupnem jakiegoś sprzętu jaki pozostał po zlikwidowanej pracowni geodezyjnej w jej firmie. Prezes nakazał pozbyć się tego sprzętu. Oddawanie do lombardu nie było dobrym pomysłem. W przesłanej ofercie wraz ze zdjęciami były pozycje, które już posiadałem lub nie chciałem posiadać. Moją uwagę przykuł jedynie tachimetr Zeiss Elta 50. Instrument produkowany w latach 1994-1999 w zjednoczonych Niemczech. Firma w Oberkochen mogła więc używać bez skrępowania nazwy Carl Zeiss w miejsce nazwy Opton stosowanej w produktach wysyłanych do demoludów. Cena jaką mi zaproponowano była mniej, niż niska. Nawet na przypadek, gdyby instrument jako niesprawny zdobiłby jedynie miejsce na półce. I tak to instrument zawitał w moich skromnych progach.
Fot. 1. Powyżej Elta 50 w skrzynce transportowej i zamknięta do transportu skrzynka. Zarówno instrument, jak i skrzynka transportowa sprawiały wrażenie, jakby nigdy nie były używane. To rzadkość.
Sprzęt zarówno Zeiss West, jak i Zeiss East na mojej liście kolekcjonerskiej znajdują się na trzeciej pozycji, tuż za szwajcarskimi Kern i Wild. Co oznacza, że nabywam wyłącznie w cenie absolutnej okazji. Tych dwóch pierwszych też to dotyczy. Na aukcji ebay są obiekty, które chciałbym mieć, ale nie za cenę za którą wystawiono. Niektóre z nich wystawiane są od co najmniej 5-ciu lat. Ostatnio śledziłem wystawione przedmioty w licytacji. Sprzedano w cenie 1/5 ceny, o której pisałem. Ktoś to jednak kupuje. Trudno mi powiedzieć kto i w jakim celu. Zostałem wymieniony na stronie internetowej Kern Aarau Museum. Są tam też wymienieni inni zbieracze, ale tylko jeden, nie licząc mnie, który kolekcjonuje m.in. sprzęt geodezyjny. Niszowość owego zbieractwa ma swoje wady i zalety. Wada jest taka, że nie mam z kim sobie pogadać, a zaleta to ceny dołowane przez rynek (słaba sprzedaż). I tu przechodzę do tematu. Tachimetr Zeiss Elta 50 kupiłem za cząstkę moich miesięcznych dochodów. Jeszcze przed nadejściem przesyłki wyłuskałem z internetu 193-cio stronicową instrukcję obsługi instrumentu. W swojej naiwności sądziłem, że akumulator w jakiejś drobnej części zachowa napięcie. Nic z tego. Zadzwoniłem do firmy, w której niegdyś pracowałem z zapytaniem czy nie posiadają ładowarki do Elty 50? „Przyjdź Pan i rozejrzyj się w Naszym magazynie”. W kłębowisku przeróżnych przewodów i ładowarek była też ładowarka LG 20. Na początek wypożyczyłem, ale kiedy okazało się, że akumulator działa to poprosiłem o sprzedaż. Prezes wyraził zgodę. Ciąg dalszy opracowania w obrazach i tekstach do tych obrazów.
Fot. 2. Instrument ustawiony na stole konferencyjnym, a po prawej fragmenty 193-cio stronicowej instrukcji obsługi w języku angielskim.
Fot. 3. Po lewej źródło zasilania akumulator o napięciu 6 V. Po prawej oryginalna ładowarka Zeiss LG 20 o parametrach output 7,5 V 0.75 A. Pełne naładowanie to tylko 1,5 godziny, a po tygodniu ekran sygnalizował pełne napięcie akumulatora.
Fot. 4. Kolejne fazy uruchamiania instrumentu. Instrument żąda obrotu lunetą w pionie. Takie samo żądanie dotyczy kolejno obrotu instrumentem w poziomie. Wówczas to pojawia się widok na ekranie, jak pokazane na ilustracji nr 6. Menu jak widać jest w języku polskim. Uwagę zwraca poprawka do odległości -0,030 m? Dziwne.
Fot. 5. Celując na daleki punkt sprawdziłem odczyt kierunku poziomego w dwóch położeniach lunety. Różnica jest nie do zaakceptowania. W instrukcji znalazłem sposób rektyfikacji. A więc przycisk Menu i na dole pojawia się napis REKT i pod tym napisem należy przycisnąć. Wtedy pojawia się polecenie wyceluj na punkt w drugim położeniu lunety i naciśnij przycisk MEAS. I polecenie wyceluj na daleki punkt w pierwszym położeniu lunety i powtórnie przycisk MEAS. Pojawiają się na ekranie poprawki do kątów z zapytaniem czy je przyjąć, czy też odrzucić. Po naciśnięciu przycisku YES błędy zostały usunięte.
Fot. 6. Wyraźny odległy punkt do sprawdzenia odczytów kierunku poziomego i pionowego w dwóch położeniach lunety oraz do rektyfikacji błędów kolimacji, jak również indeksu koła pionowego. Różnice w odczytach pokazane na powyższej ilustracji po prawej.
Fot. 7. Instrument na stanowisku testowym, czyli na moim balkonie.
Fot. 8. Celując na charakterystyczny punkt, na ekranie pojawia się odczyt kierunku pionowego 100,000 grada. Tu należy wspomnieć, że instrument miał wyskalowane kierunki w stopniach i dziesiętnych częściach tych stopni, a odległość wyskalowana była w stopach (przypuszczalnie angielskich). Studiując instrukcję strona po stronie, w końcu znalazłem sposób jak to zmienić.
Fot. 9. W roku 2013 za pomocą tachimetru Topcon, jaki wówczas posiadałem, przy pomiarze nieruchomości pomierzyłem pokazany po lewej stronie budynek. Bagnet jako stanowisko to coś, czego unikam, aż do przesady, ale tutaj odstąpiłem od zasady. Po prawej raport z pomiaru. Teraz powtórzyłem ten pomiar za pomocą tachimetru Zeiss Elta 50.
Porównałem wybiórczo współrzędne identycznych punktów i coś tam pomanipulowałem taśmą stalową, aby dojść do wniosku, że Elta 5 mierzy o 8 centymetrów za krótko. Do pomiaru użyłem mini lustra nieznanej mi marki.
Fot. 10. W warunkach kameralnych porównałem pomiary odległości pozyskanych tachimetrem Wild TC 1000 i Elta 50 z pomiarem dalmierzem laserowym. Wild był kalibrowany w profesjonalnym serwisie i poprawny wynik mnie nie zaskoczył. Natomiast Elta 50 zmierzyła o 55 mm za mało.
Fot. 11. Do sprawdzenia użyłem lustra Wild oraz dalmierza Parkside kupionym za 79zł w Lidlu. Proszę się nie śmiać. Przyrząd mierzy na jasną powierzchnię do 50 m i to mierzy perfekcyjnie. W terenie użyłem mini lustra, które wymaga poprawki 80 mm.
Fot. 12. Dochodzenie do prawdy materialnej, jak powiedział pewien ex minister. A więc przycisk ON i MENU, na ekranie pojawia się lista czynności, jakie chcesz ustawić. Na pozycji i ustawienie poprawki do odległości, i po naciśnięciu przycisku MEAS przyciskami góra dół wybieramy stosowną poprawkę.
Wszystko, co rodzi się w bólach, kocha się bardziej. I tak było z tachimetrem Elta 50. Inne moje instrumenty spadły w notowaniach poniżej notowań Elty 50.
