Czym jest tyczenie?
Tyczenie jest jedną z podstawowych czynności, jaką wykonują geodeci podczas trwania obsługi inwestycji. Metody tyczenia zależne są od sprzętu wykorzystywanego do pomiaru, rodzaju obiektu do wytyczenia, sytuacji terenowej, rodzaju założonej osnowy realizacyjnej oraz wymaganej dokładności, dlatego pomiar taki wykonać można zarówno tachimetrem, jak i odbiornikiem GNSS. Zgodnie z Polską Normą PN-N-99310: „Tyczenie to zespół czynności geodezyjnych mających na celu wskazanie w terenie lub na realizowanym obiekcie budowlanym punktów o założonym położeniu w przyjętym układzie odniesienia oraz oznaczenie tych punktów w sposób trwały lub tymczasowy.”
Jakie są rodzaje tyczenia?
Tyczenie podzielić możemy na dwa rodzaje: tyczenie lokalizujące (do którego najczęściej używa się odbiornika GNSS) i tyczenie szczegółów (do którego jest używany tachimetr w połączeniu z pryzmatem postawionym tuż nad ziemią, oczywiście po to aby otrzymać największą dokładność pomiaru). Tyczenie lokalizujące obiektów to proces polegający na wyznaczaniu położenia nowo wznoszonych obiektów budowlanych i urządzeń, biorąc pod uwagę projekt zagospodarowania terenu. Dla dużych inwestycji prowadzone jest ono na ogół z dokładnością kilku centymetrów. Tyczenie szczegółów wymaga wysokiej dokładności, opiera się na projekcie budowlanym.
Jak wygląda tyczenie?
Według § 32 i § 37 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. – geodezyjne pomiary terenowe wykonuje się metodami: biegunową, ortogonalną (inaczej zwaną jako metoda domiarów prostokątnych), wcięć (z których wyłonić możemy wcięcia: kątowe, liniowe oraz kątowo-liniowe) oraz precyzyjnego pozycjonowania przy pomocy odbiornika GNSS. Metodami pomiaru wysokościowego z kolei są: niwelacja geometryczna, niwelacja trygonometryczna oraz niwelacja satelitarna.
Tyczenie tachimetrem czy odbiornikiem GNSS?
Tyczenie dzięki tachimetrom elektronicznym jest w dużej mierze czynnością zautomatyzowaną. Wykorzystanie tej nowej technologii w geodezji pozwala na rezygnację z przygotowywania szkiców dokumentacyjnych zawierających wszystkie dane do tyczenia, ponieważ miary te są obliczane w trakcie prac terenowych. Szkic dokumentacyjny w tym przypadku ogranicza się jedynie do postaci odrysu dokumentacji projektowej zawierającym współrzędne osnowy realizacyjnej i współrzędne punktów tyczonych.
Tyczenie metodą GPS RTK za pomocą odbiornika GNSS wygląda inaczej. W zależności czy chcemy uzyskać wynik pierwotny, czy też sprawdzamy położenie punktu w terenie, przygotowanie do pracy różni się od pracy z tachimetrem. Występuje często potrzeba wgrania już istniejących współrzędnych punktów w formie szkicu bądź pliku ze współrzędnymi do kontrolera współpracującego z odbiornikiem GNSS, które musimy odnaleźć w terenie. Przewagą tej metody jest mobilność, czas pomiaru oraz obszar, który możemy wytyczyć, bez ponownego rozstawiania stanowiska tachimetru.
Prawdą jest iż nie istnieje „lepsze” rozwiązanie. Czynnikiem determinującym wybór powinna być wymagana dokładność uzyskanego pomiaru. Podczas prac, których wynik ma oscylować wokół kilku centymetrów, najczęściej jest używany odbiornik GNSS, natomiast roboty, do których konieczna jest dokładność milimetrowa, stanowczo częściej jest używany tachimetr.
