O autostradzie A4

Mój kontakt z autostradą to wczesne lata młodości. Z kolegami jeździliśmy na rowerach z Bolesławca w kierunku Szprotawy. Po drodze mijaliśmy węzeł autostradowy i dla rozrywki kręciliśmy ósemki na płytach autostrady. Wtedy niemal nic po autostradzie nie jeździło (taki był stan motoryzacji za towarzysza Wiesława). Na przełomie lat 70-tych i 80-tych pracowałem w egzotycznej firmie „Zarząd Autostrad w Warszawie – zespół terenowy nr 9 w Opolu”. Upadek ekipy Gierka i kryzys finansów przerwał sny o potędze i niewielkie prace przy budowie autostrady. Do tematu wrócono pod koniec XX wieku w innej już konstelacji politycznej, ale o tym później. Do moich zadań należała m.in. obsługa geodezyjna budowy estakady nad doliną Odry w Rogowie Opolskim. Rzecz rozpoczęła się w latach 30-tych i budowę przerwała wojna. Od mieszkańców Rogowa usłyszałem nieco o budowie. Do realizacji prac wykorzystano więźniów obozów koncentracyjnych zastąpionych później jeńcami rosyjskimi. A więc taczki i łopaty. Sprzęt mechaniczny pojawiał się sporadycznie. Stan estakady, jaką pamiętam, to lewy przyczółek i dziewięć podpór, z których skuwano kamieniarkę, mocowano zbrojenie i betonowano (coś jak leczenie zepsutego zęba). Po latach przekonałem się, że zadanie zrealizowano zupełnie inaczej z zarzuceniem owego wariantu.

 

Rzecz powróciła w roku 1999. Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Legnicy, w którym pracowałem, powierzyło mi opracowanie dokumentacji dla wydzielenia działek do nabycia w celu realizacji zadania „budowa autostrady A4”. Rzecz obejmowała odcinki istniejącej już dwupasmowej autostrady w obrębach wsi Jadwisin i Lubiatów w powiecie złotoryjskim oraz obręb Osetnica w powiecie legnickim. Dane do określenia linii rozgraniczających nowy pas autostrady pochodziły z Transprojektu Poznań – część graficzna i wykaz współrzędnych nowych punktów granicznych na dyskietce.

Dane do przyjęcia granic:
– Lubiatów – pomiar dwóch PGR-ów z lat 50-tych, operat pomiaru granic ALP oraz operaty jednostkowe (osnowa pozioma III klasy),
– Osetnica – operaty jednostkowe, operat pomiaru granic ALP, operat rozgraniczenia pasa PKP Wrocław-Węgliniec i do wykorzystania osnowa pozioma III klasy,
– Jadwisin – komplet danych po kompleksowej modernizacji operatu ewidencji gruntów. A więc zarysy pomiarowe i wykazy współrzędnych punktów granicznych. Kompletne dane do osnowy III klasy i osnowy pomiarowej.

Dla potrzeb realizacji zadania, moje biuro rozwiązało nową osnowę poziomą III klasy. Dotychczasowa osnowa lokowała się głównie w pasie rozdziału dwóch jezdni autostrady i korzystanie z niej było niebezpieczne z uwagi na znaczny ruch kołowy. Nie to co za Gomułki czy za Jaruzelskiego.

 

Powyżej zdjęcie z budowy zjazdu z autostrady A4 na nowy odcinek w kierunku Zgorzelca. Miejscowość Krzyżowa koło Bolesławca. W stanie przed modernizacją, autostrada wiodła do przejścia granicznego w Olszynie. W pobliżu tego miejsca coś tam wykonywałem w końcu lat 80-tych na działce sąsiadującej z bazą USSR Army i trochę niepokoju z tym związane.

 

Kopia projektu (zamierzenia) na wyżej pokazany odcinek. Mapa jaką ja otrzymałem do realizacji zadania to kompilacja map topograficznych 1:10000 oraz map ewidencji gruntów w skali 1:5000. Dane analityczne przedstawione jako projekt nowych granic wynikłych z podziału niekiedy zgrzytały w zetknięciu ze starymi granicami wyznaczonymi w terenie. Transprojekt bez problemów parafował wszelkie zgłoszone zmiany.

 

Odcinek autostrady dla wsi Lubiatów. Na południowo-zachodniej stronie odcinka niemal w całości dane z pomiaru PGR Lubiatów-Ernestynów. Wstępna analiza wykazała 4 punkty osnowy PGR identyczne z punktami późniejszych osnów rozwiązanych w układzie „1965”, w tym jednym punktem w układzie wtórnym był punkt osnowy poziomej II klasy. Analiza wykazała niestety również „naciąganie” osnowy PGR z lat 50-tych. Po kilkukrotnych przybliżeniach, poprzez włączanie do transformacji odnalezionych w terenie punktów osnowy PGR, w końcu udało się odnaleźć, bądź wznowić, wszystkie punkty graniczne PGR wzdłuż autostrady. Odtworzenie granicy działek nadleśnictwa nie nastręczało większych problemów. Tutaj operat stworzył OPM Wrocław. Od północno-wschodniej strony było nieco inaczej. Odnalazłem 5 punktów osnowy PGR (też rozwiązanej w układzie lokalnym, ale innej niż poprzedni przypadek konfiguracji). Znalezione punkty były na początku i na końcu odcinka – to dobra wiadomość. A zła to taka, że pod punkty graniczne nie dawano podcentrów. Natomiast rozwiązanie ciągu dwustronnie dowiązanego na podstawie obserwacji archiwalnych i rozwiązanych w układzie „1965” współrzędnych punktów nawiązania dało całkiem znośne rezultaty. Zarówno odchyłka liniowa, jak i kątowa, mieściły się w granicach błędów dopuszczalnych. Ciąg dalszy to analityka i obliczenia miar biegunowych do wyznaczenia w oparciu o osnowę III klasy zniszczonych punktów granicznych. Zmieniony profil gleby w wyznaczanych punktach dawał gwarancję poprawności tej metody. Praktycznie wznowiono wszystkie punkty graniczne PGR Lubiatów-Kwiatów. Odtworzenie granic na podstawie operatów jednostkowych nie przedstawiło problemów.

 

Odcinek autostrady dla wsi Osetnica. Dane do realizacji zadania opisane wcześniej. W punkcie początkowym zadania, oznaczonego na powyższej mapie literką „P”, operat pomiaru granic ALP. Współrzędne w układzie lokalnym, gdzie dla jednego z punków osnowy przyjęto współrzędne 2000, 2000 i azymut przyległego boku wyznaczono magnetycznie. Pozytywem była dobrze zachowana stabilizacja punktów granicznych i osnowy pomiarowej – 1.5 rurki drenarskiej. Przyległe do lasów działki nie były uprawiane jako rola i stąd dobrze zachowana stabilizacja. W przypadku kilku zniszczonych znaków stabilizację uzupełniono. Po pomiarze kontrolnym kątów i boków osnowy ALP, dowiązano ją do punktów sieci III klasy i w ten sposób możliwe było przeliczenie całego kompleksu Lasów Państwowych na układ „1965”, co uczyniłem, choć nie było to moim zadaniem i czego nie doceniono, i do czego jestem przyzwyczajony. W innym miejscu dane do granic z zarysów ALP różniły się od danych przedstawionych na zarysach pomiaru granic pasa kolei linii Wrocław-Węgliniec. Przyjmując kryterium czasu powstania materiałów geodezyjnych, do realizacji przyjęto XIX-wieczny materiał ustalenia granic pasa kolei. Dodatkowym argumentem na takie rozwiązanie zdolność geometrii tej działki na mapie ewidencyjnej z danymi zarysu oraz pełne wykorzystanie tych danych przy modernizacji operatu ewidencji gruntów w sąsiedniej wsi Jadwisin. Ustalone granice pomierzono na osnowę III klasy (istniejącą i nowo rozwiązaną przez nasze biuro). Ze względów bezpieczeństwa, często stanowiskami pomiarowymi były mimośrody punktów osnowy III klasy. Przyjęcie granic dla wsi Jadwisin to prawdziwa „bułka z masłem” tj. komplet danych z jednego operatu. Duża ilość punktów granicznych o zachowanej stabilizacji i jednoznaczne dane do punktów o braku takiej stabilizacji. Jako ciekawostka – dwie duże działki przy autostradzie (jedna w Jadwisinie, a druga w Osetnicy) zostały nabyte przez tajemnicze podmioty, jak mniemam, w celach spekulacyjnych. Z obrazu ortofotomapy wnioskuję, że nic na tych działkach nie powstało, a przynajmniej jedna z nich była obciążona sporym długiem hipotecznym. Kiedy wysłałem zawiadomienie o terminie przyjęcia granic, to korespondencja wróciła z adnotacją (brak pod wskazanym adresem takiej firmy – akademik Politechniki Wrocławskiej). Próba ustalenia adresu na podstawie aktu notarialnego to jeszcze większa enigma. Za to, jak widzę na ortofotomapie, przy węźle w Jadwisinie istnieje obiekt, który wybudowano bez pozwolenia na budowę. Ale to dygresje nie mające związku z geodezją. Powstał spór kompetencyjny – czy decyzja Wojewody zatwierdza projekt podziału czy też ma go zatwierdzić Wójt. I tu opary absurdu. Zootechniczka z Gminy, prowadząca sprawy geodezji stwierdziła, że wydzielane działki nie mają dostępu do drogi publicznej. No comments. Wszystko skończyło się dobrze, jak mniemam. Przy stabilizacji nowych granic już nie uczestniczyłem.

 

Fragment syntetycznego projektu podziału sporządzonego na podstawie ustalonych protokolarnie granic pomierzonych zgodnie z instrukcją G-4, jaka to wtedy obowiązywała i z modyfikacjami mogłaby obowiązywać nadal. Ale lud żądał zmian i w gmatwaninie nowych standardów jest więcej pytań, niż odpowiedzi. Wstęga na folii ma 90 cm długości, z czego sam pas autostrady 77 cm, co pomnożone przez mianownik mapy 5000 daje długość odcinka w terenie 3,9 km. Odcinek dla wsi Jadwisin to 3,5 km.

 

Fragment syntetycznego projektu podziału podziału sporządzonego na podstawie ustalonych protokolarnie granic pomierzonych zgodnie z instrukcją G-4, jak to wtedy obowiązywała. I w jednym, i w drugim przypadku, istniejąca mapa ewidencyjna to w miarę powszechny przypadek braku kartometryczności. Wstęga na folii ma 140 cm długości, z czego sam pas autostrady 120 cm, co pomnożone przez mianownik mapy 5000 daje długość odcinka w terenie 6,0 km.

 

Struktura działek w obszarze wykazanym powyżej według obecnego stanu dla części wsi Osetnica i Jadwisin.

 

Struktura działek w obszarze wykazanym powyżej według obecnego stanu dla części wsi Lubiatów.

 

Szkic pomiaru przyjętych granic wraz z pokazanym na czerwono zasięgiem do podziału. Dane do wyznaczenia nowych granic w postaci wydruku obliczenia miar biegunowych w odniesieniu do punktów osnowy.

 

Szkic pomiaru przyjętych granic wraz z pokazanym na czerwono zasięgiem do podziału. Dane do wyznaczenia nowych granic w postaci wydruku obliczenia miar biegunowych w odniesieniu do punktów osnowy.

 

Fragment zarysu pomiarowego wsi Jadwisin wykorzystanego jako materiał roboczy.

 

Fragment mapy zasadniczej w skali 1:500 wsi Jadwisin i Osetnica, wykorzystanej jako materiał roboczy. Uwagę zwracają granice gruntów ALP opracowane w układzie „1965/IV”.

 

Teren pokazany powyżej na szkicu, zarysie i mapie zasadniczej w formie ortofotomapy według stanu obecnego.

 

 

Opracował:
Jerzy Leszczuk

 

Wszelkie prawa w gestii autora.

About Author

Zmień Walutę
EUREuro