T2: 1921 – 1936 (pierwszy model w czerni i bieli, a kolejne w kolorze zielonym).
NT2: 1937 – 1955 (ze spodarką zespoloną z alidadą).
T21: 1956 – 1972.
T2 (zmodernizowany): 1973 – 1996.
Powyżej podana jest ewolucja teodolitu Wild T2. Opisany w tym opracowaniu egzemplarz powstał we wczesnych latach 50-tych wieku ubiegłego. I tu krótka historia firmy Wild Heerbrugg:
Szwajcarska firma „Heinrich Wild, Werkstatte fur Feinmechanik und Optik” powstała dnia 26 kwietnia 1921 roku w Heerburgu. Jej założycielem byli płk Jacob Schmidheiny, geolog dr Robert Helbling oraz Heinrich Wild. Zatrudniająca początkowo 30 pracowników firma zajmowała się produkcją optycznych przyrządów geodezyjnych i miały się stać najważniejszą firmą w dziedzinie takich produktów w historii. Pierwszy teodolit opuszcza fabrykę na jesieni 1922 roku. Na potrzeby promocji swoich wyrobów założona zostaje spółka (Verkaufsgesellschaft Heinrich Wild – Geodatische Instrumente” w 1923 roku. Wtedy też do spółki przystąpił Ernst Schmidheiny, którego kapitał zainwestowany z zakładu rozwija produkcję. Szwajcarska firma stale zwiększała swój asortyment i rozpoczyna zakładanie przedstawicielstw zagranicznych.
Mój egzemplarz pozyskałem od znajomego. O pieniądzach nie wspomnę, ale robiliśmy kilka interesów i per saldo skorzystałem. To starsza wersja teodolitu Wild T2 i mocno nadgryziony został zębem czasu, ale kompletny i nic w nim nie brakuje. W komplecie była skrzynka transportowa w niezłym stanie i kilka elementów nasadzanych na okulary i dwa elementy rozświetlenia kręgów kierunków światłem sztucznym. Wspomnieć należy, że jak każda wersja instrumentu, Wild T2 posiada osobne iluminatory dla kręgu poziomego i pionowego oraz przełącznik do osobnej obserwacji kręgu poziomego oraz kręgu pionowego. Brak automatycznego indeksu koła pionowego. Szczegóły w dalszym opisie i obrazach.
Fot. 1. Mój nabytek w ilustracjach z prospektów.
Fot. 2. Teodolit we wnętrzu.
Fot. 3. Teodolit na stanowisku pomiarowym usytuowanym na balkonie.
Fot. 4. Po prawej przyczyna zła. Mocno rozstrojona libella indeksu koła pionowego. Rektyfikacja trwała długo i mozolnie. Na zdjęciu widać śrubki rektyfikacyjne owej libelli.
Fot. 5. Rektyfikacja błędu kolimacji wymagała symultanicznego kręcenia trzema śrubkami rektyfikacyjnymi w obudowie okularu. Co dziwne – poszło szybko i skutecznie.
Fot. 6. Pokrętłem mikrometru doprowadza się do koincydencji pełnej wartości kierunku poziomego, względnie pionowego. Pokrętło mikrometru steruje ruchem płytki płasko-równoległej. Płytka odchyla skalę główną kierunków, aż do koincydencji z indeksem. Zaś ten ruch przesuwa górną skalę pokazując wartości gradów oraz ich części (w tym przypadku).
Fot. 7. Odręczny raport z rektyfikacji błędu kolimacji oraz błędu indeksu koła pionowego. Po prawej cel do przeprowadzenia akcji, a poniżej po prawej – przy takim wycelowaniu oś celowa jest pozioma.
Rektyfikacja teodolitu Wild T2 12-45953.
Sprawdzono położenie bańki libelli sferycznej i rurkowej w dwóch położeniach. Szczątkowe błędy usunięto przy pomocy śrub rektyfikacyjnych owych libelli.
Sprawdzenie błędów kolimacji i błędu miejsca zera kręgu pionowego odbyło się poprzez zapisy wartości koła poziomego i pionowego przy wycelowaniu na wyraźny odległy punkt.
Błąd inklinacji sprawdzono poprzez cel na wysoki punkt i rzutowanie na poziomy liniał z podziałem milimetrowym. Odchylenie od pionu na wysokości 15 m i dla mm dla odległości 60 m wyniosło 2 mm.
Raport sporządził: inż. Jerzy Leszczuk, geodeta uprawniony – Opole 24.05.2022 r.
Podsumowanie.
W większości mojego życia zawodowego przy pomiarach posługiwałem się teodolitami optycznymi firmy Zeiss. W roku 1989 na teodolicie pojawiła się nasadka dalmiercza Wild, a po roku 1994 to już zintegrowane tachimetry firmy Topcon. W roku 2000 stałem się geodezyjnym urzędnikiem i co ten urzędnik mógł? A no mógł zacząć kolekcjonować klasyczny sprzęt geodezyjny. Akcesja do krajów Unii znacząco ułatwiła mi to zadanie. Z grubsza to by było na tyle.
T2: 1921 – 1936 (pierwszy model w czerni i bieli, a kolejne w kolorze zielonym).
NT2: 1937 – 1955 (ze spodarką zespoloną z alidadą).
T21: 1956 – 1972.
T2 (zmodernizowany): 1973 – 1996.
Fot. 1. Mój nabytek w ilustracjach z prospektów.
Fot. 2. Teodolit we wnętrzu.
Fot. 3. Teodolit na stanowisku pomiarowym usytuowanym na balkonie.
Fot. 4. Po prawej przyczyna zła. Mocno rozstrojona libella indeksu koła pionowego. Rektyfikacja trwała długo i mozolnie. Na zdjęciu widać śrubki rektyfikacyjne owej libelli.
Fot. 5. Rektyfikacja błędu kolimacji wymagała symultanicznego kręcenia trzema śrubkami rektyfikacyjnymi w obudowie okularu. Co dziwne – poszło szybko i skutecznie.
Fot. 6. Pokrętłem mikrometru doprowadza się do koincydencji pełnej wartości kierunku poziomego, względnie pionowego. Pokrętło mikrometru steruje ruchem płytki płasko-równoległej. Płytka odchyla skalę główną kierunków, aż do koincydencji z indeksem. Zaś ten ruch przesuwa górną skalę pokazując wartości gradów oraz ich części (w tym przypadku).
Fot. 7. Odręczny raport z rektyfikacji błędu kolimacji oraz błędu indeksu koła pionowego. Po prawej cel do przeprowadzenia akcji, a poniżej po prawej – przy takim wycelowaniu oś celowa jest pozioma.
