W latach 70-tych ubiegłego wieku przy okazji wiosennych Targów w Poznaniu, poznański NOT
organizował dni Geodezji i Kartografii. W ramach tych spotkań przedstawiciele firm produkujących
sprzęt geodezyjny prezentowali swoje wyroby. Były pokazy slajdów i wykłady. Tłumacz tłumaczył to
na język polski. Firma w której pracowałem delegowała mnie na takie spotkania. A więc
zakwaterowanie w akademiku i stołówka studencka. Po prezentacji każdy uczestnik dostawał
upominek w postaci prospektów. Był to dla polskich geodetów powiew wielkiego świata bo tylko
nieliczni mieli bezpośredni kontakt z instrumentami z prospektów. W moim cadeau były też
prospekty Carl Zeiss Oberkochen (wówczas używał nazwy Opton – przynajmniej w demoludach).
O jednym z pokazanych w prospektach instrumencie Rec Elta w ciągu dalszym mojego opracowania.
Rys. 1 Powyżej po prawej Rec Elta 14 z mojego prospektu z końca lat 70-tych. Z ciekawostek to używana była min. do pomiaru odległości na rzutniach młotem, dyskiem czy oszczepem. A po lewej to już mój nabytek – model Rec Elta 15 z początku lat 90 – tych ubiegłego wieku.
Sprzęt zarówno Zeiss West jak i Zeiss East na mojej liście kolekcjonerskiej znajdują się na trzeciej pozycji
tuż za szwajcarskimi Kern i Wild. Co oznacza, że nabywam wyłącznie w cenie absolutnej okazji. Tych
dwóch pierwszych też to dotyczy. Na aukcji ebay są obiekty które chciałbym mieć ale nie za cenę za którą
wystawiono. Niektóre z nich wystawiane są od co najmniej 5-ciu lat. Ostatnio śledziłem wystawione
przedmioty w licytacji. Sprzedano w cenie 1/5 ceny o której pisałem. Ktoś to jednak kupuje. Trudno mi
powiedzieć kto i w jakim celu ? Zostałem wymieniony na stronie internetowej Kern Aarau. Są tam też
wymienieni inni zbieracze ale tylko jeden nie licząc mnie który kolekcjonuje min. sprzęt geodezyjny.
Niszowość owego zbieractwa ma swoje wady i zalety. Wada jest taka, że nie mam z kim sobie pogadać
a zaleta to ceny dołowane przez rynek (słaba sprzedaż). I tu przechodzę do tematu. Tachimetr Zeiss Rec
Elta 15 kupiłem z ogłoszenia za 1/10 moich miesięcznych dochodów. Sprzedający zwierzył się, że ze
sprzedażą ogłaszał się od roku i nie licząc mojej reakcji miał tylko jedną i to mało poważną. Tachimetr jak
twierdził sprzedający uruchamiał się ale jako niefachowiec nie potrafił powiedzieć czy jest sprawny.
Pojemnik na akumulatory zasilające był pusty. Metodą dedukcji doszedłem , że zasilanie to cztery ogniwa
typu R 14. Zespolony zestaw zamówiłem w Batimexie. Czekałem na dostawę niemal miesiąc ale się
opłaciło. Wraz z dostawą zapłaciłem 70 zł.
Rys. 2 Instrument ustawiłem na statywie i przed dostawą ogniw tylko tyle mogłem uczynić. Libella rurkowa nie wymagała rektyfikacji. Natomiast libella sferyczna tak ale w małym stopniu. Poprzedni użytkownik widać dbał o sprzęt.
Rys. 3 Na powyższej ilustracji dokumentacja pozyskiwania źródła zasilania. Po prawej obudowa i ładowarka której użycie odradził mi znajomy elektryk. Po prawej obudowa akumulatora wraz z umieszczonym w niej wsadem. U dołu po lewej zmontowane zasilanie 4,8 V 2,0 Ah a za ładowarkę posłużyła ładowarka 5 V do aparatu Nikon. Przewód wg mojego pomysłu przysposobił do tej ładowarki elektryk.
Rys. 4 Kolejne fazy uruchamiania instrumentu. Wcześniej instrument żąda obrotu lunetą w pionie w dwóch pozycjach informując przy tym „obracaj wolniej lub szybciej”. Takie samo żądanie dotyczy kolejno obrotu instrumentem w poziomie. Wówczas to pojawia się widok na ekranie jak na samej górze. Cyframi na klawiaturze wymieramy żądaną opcję. Menu jak widać jest w języku polskim.
Rys. 5 Celując na daleki punkt sprawdziłem odczyt kierunku poziomego w dwóch położeniach lunety. Jak widać różnica jest zaniedbywalna. W ustawieniach sprawdziłem wartość błędu kolimacji oraz błędu indeksu koła pionowego. Wyświetlone wartości miały wartości znikome. Widać, że wcześniejszy użytkownik dbał o te sprawy.
Rys. 5 Celując na bliski punkt (warunki we wnętrzu mojego mieszkania )sprawdziłem odczyt kierunku poziomego w dwóch położeniach lunety oraz zmierzyłem odległość i przewyższenie.. Różnica jest pokazana na powyższych ilustracjach. Biorąc pod uwagę krótką celową wyniki są poprawne.
